'Blauwe Hap'

Toen ik in 1980 als jonge marinier bij de Koninklijke Marine ging werken, kwam ik als deeltijd-koksmaat al snel in aanraking met de beroemde Indonesische Marine rijsttafel.

Bij een Indonesische rijsttafel denk je meteen aan een tafel vol met allerlei heerlijke gerechten, bijgerechten en drankjes. Dit is echter een puur Nederlandse uitvinding. In Indonesie bestaat de rijsttafel hoofdzakelijk uit een kleine hoeveelheid rijst, gecombineerd met een paar vlees, vis of groente gerechten en bijgerechten.

Indonesiërs eten drie maal per dag rijst. Ze hebben ook drie namen voor deze witte korrel. In het veld noemen zij hem ‘padi’, geoogst heet hij ‘beras’ en gekookt op het bord wordt hij ‘nasi’ genoemd. Rijst vormt voor de Indonesiërs het middelpunt van het bestaan. Het is meer dan simpelweg voedsel. Rijst wordt door hen beschouwt als heilig en heeft direct te maken met de band tussen mensen en goden.

Wanneer je familie of vrienden uitnodigt voor een etentje is het een aanrader om de rijsttafel mooi aan te kleden. Serveer je gerechten op schalen van hetzelfde formaat. Handig zijn ook een aantal rechauds, waarbij (hoewel bij een rijsttafel heus niet alle gerechten heel warm hoeven te zijn) een waxinelichtje het eten lekker op temperatuur houdt. Je kunt dan heerlijk lang tafelen zonder dat iemand constant heen en weer moet rennen richting de magnetron!

Het samenstellen van de rijsttafel is nogal een klus. Wanneer je uitgaat van een diner voor circa tien personen kun je ervan uitgaan dat je minimaal drie basis-, zeven bij- en drie nagerechten nodig hebt. Daarnaast serveer je extra op tafel: Kroepoek, atjar, sambal, vruchten en thee (waarmee de gekruide smaken van de gerechten in de mond geneutraliseerd kan worden).

Onze Koninklijke Marine heeft een eeuwenlange traditie in “de Oost” en heeft dientengevolge een enorme kennis opgebouwd met betrekking tot de diverse Indische culinaire tradities en er vervolgens iets helemaal “eigens” van gemaakt.

Aan boord van marineschepen is de Blauwe Hap (natuurlijk altijd op woensdag) door de eeuwen uitgegroeid tot een levende legende en zijn rijsttafel, nasi, bami en de bijbehorende gerechten vele decennia eerder ingeburgerd geraakt dan in de Nederlandse huishoudens.

De koks bij de Marine werken nog steeds met de authentieke receptuur, aangevuld met eeuwenlange orale overlevering van kok tot kok. Misschien is juist dat wel de reden dat de Marinekok en zijn Blauwe Hap zo befaamd geworden is. Men zegt dat de rijsttafel, deze inmiddels wereldberoemde 'Blauwe Hap', nergens zo lekker is als bij onze Marine!

Zie ook mijn e-book over de Blauwe Hap bij de Marine: E-kookboeken